1984 Kitap Konusu
1984, okuyucunun Winston’un insanlıktan çıkmasını onunla birlikte yaşamasını sağlayan üç bölümlü doğrusal bir anlatı yapısını izler, ana karakterler için gerilim ve sempati yaratır. 1984’te zaman genellikle doğrusal bir şekilde ilerler, ancak Winston’un Gerçeklik Bakanlığı’ndaki kariyeri, felaketle sonuçlanan evliliği ve annesi ve kız kardeşiyle olan erken yaşamına dair birkaç geriye dönüş dışında, şimdiki zamanındaki olaylar tarafından tetiklenen anılar.
Romanın erken seriminde, normal kuralların geçerli olmadığı bir dünyada olduğumuzu hemen öğreniyoruz: “Nisan ayında soğuk bir gündü ve saatler on üçü vuruyordu.” Büyük Birader’in varlığından haberdar oluyoruz, baş kahraman Winston Smith ile tanışıyoruz ve yaşadığı toplumun kısa görüntülerini görüyoruz. Bina kokusu ve Nefret Haftası için hazırlık olarak kısıtlanan elektrik gibi detaylar aracılığıyla, kitabın az rahatlık sunan baskıcı bir toplumda geçtiğini öğreniyoruz.
Olay örgüsünü harekete geçiren başlatıcı olay, Winston’un günlüğüne yıkıcı düşüncelerini yazmaya başlamasıyla gerçekleşiyor. Kendini “zaten ölmüş” olarak düşünmeye başlıyor, bu da kendini koruma içgüdüsünden vazgeçtiğini ve hayatının onun için pek bir değeri olmadığını gösteriyor, bunu bir amaç uğruna feda etmeye hazır hale getiriyor.
Winston’un temel insanlığı ile Parti’nin insanlıktan çıkaran politikaları arasındaki çatışma, Winston’un iş arkadaşı Julia’nın Winston’a bir kağıt parçası vermesiyle gelişiyor. Winston, Julia’nın kendisini takip ettiğinden şüpheleniyor ve ona karşı hem arzu hem de paranoya duyuyor, bu yüzden kağıdın bir uyarı veya Parti casusundan bir şifreli tehdit içereceğini bekliyor. Ama kağıtta “Seni seviyorum” yazıyor ve Winston ile Julia ilişkilerine başlıyor, Winston’un kişisel arzularını Parti ideolojisiyle çatışma kursuna sokuyor ve özerkliğini korumak için ne kadar ileri gideceğinin bahsini yükseltiyor.
Julia, Orwell’in siyasi felsefelerini ve direniş stillerini karşılaştırıp zıtlaştırdığı Winston’a bir karakter folyosu olarak hizmet ediyor. Örneğin, Winston Parti’ye karşı gelinip devrilmesi gerektiğine inanıyor, ama Julia ona boyun eğiyormuş gibi yaparak otoritesinden kaçınmanın daha iyi olduğunu düşünüyor. Winston, sinirli bir şekilde ona “sadece belinden aşağısı isyankâr” dediğini söylüyor, o da bunu bir iltifat olarak alıyor.
İkinci Kitabın sonunda, polis Winston ve Julia’nın üzerine çullanıp onları tutukluyor, kitaptaki birçok karakter hakkındaki okuyucunun anlayışını tersine çeviriyor ve tonu anlık iyimserlikten umutsuzluk ve karanlığa dönüştürüyor. Winston’un iyi kalpli bir yaşlı adam ve potansiyel bir müttefik olduğuna inandığı Bay Charrington’ın Düşünce Polisi’nin bir üyesi olduğu ve Parti’nin Winston’u günlüğü satın aldığından beri muhtemelen izlediği ortaya çıkıyor.
Winston ve Julia Sevgi Bakanlığı’na götürülüyor, burada mahkumların 101 Numaralı Oda’ya gönderilmemek için yalvardıkları görülüyor, orada neler olabileceği hakkında bir gerilim yaratıyor, Winston çağrılmadan önce O’Brien’ın başından beri Parti’nin sadık bir üyesi olduğunu keşfediyor. Psikolojik baskı ve fiziksel işkence yoluyla, O’Brien Winston’un iradesini kırıyor, ta ki iki artı ikinin dört mü beş mi olduğundan emin olamayana kadar. İki artı ikinin bazı felsefi veya teorik kavramlarda bazen beş edebileceğini kabul ediyor. Sonunda teslim olup iki artı ikinin cevabının Parti’nin ne dediğiyse o olduğunu kabul ediyor.
Romanın doruk noktası, Winston’un özgür iradesinin, Julia’ya olan aşkıyla temsil edildiği, Parti tarafından doğrudan sınandığı zaman gelir ve Winston, Julia ile Büyük Birader, bireysellik ile uyum arasında seçim yapmak zorunda kalır. 101 Numaralı Oda’da, O’Brien ortaçağdan kalma bir işkence aleti gösteriyor, mahkumun yüzüne bağlanacak fare dolu bir kafes, Winston’un fare korkusunu kullanıyor. Panik içinde, Winston Julia’dan vazgeçiyor, O’Brien’dan kendisi yerine onu işkence etmesini yalvarıyor, asla bozmamaya yemin ettiği sözü bozuyor: “Eğer beni senden soğutabilirlerse, işte o zaman gerçek ihanet olurdu.” 101 Numaralı Oda’da, Parti Winston’u sadece fiziksel ve zihinsel olarak değil, duygusal olarak da kırıyor. Kişisel özgürlük ile siyasi baskı arasındaki savaşta, baskı kazanıyor.
Romanın düşen eyleminde, Winston sadık ve bağlı bir Parti üyesi olarak topluma yeniden entegre ediliyor. Julia ile tekrar karşılaşıyor ve işkence altında birbirlerini nasıl ihanete uğrattıklarını fark ediyor ve artık onun yanında duramıyor. Romanın son korkutucu anlarında, Winston ne kadar aptal olduğunu düşünüyor. “Kendisiyle olan savaşı kazanmıştı. Büyük Birader’i seviyordu.”
