TÜRKİYE’DE NÜFUSUN ÖZELLİKLERİ
1-Yaş Durumu: Nüfus yaş durumuna göre; Genç, Olgun ve Yaşlı olmak üzere 3 gruba ayrılır.
Yaş gurupları:
ü 0–14 yaş -çocuk nüfus (bağımlı nüfus),
ü 15–64 arası- çalışabilir nüfus ( faal, aktif, üreten ),
ü 65 yaş ve üzeri- yaşlı nüfus (bağımlı nüfus)olarak kabul edilir.
**15 – 64 yaş arası nüfus üretime katkı sağladığından, üretken nüfus olarak tanımlanır.
**0–14 yaş arasındaki çocuk nüfus ve 65 üzeri nüfus yaşlı nüfus genel olarak ekonomik anlamda bağımlı nüfus (tüketici nüfus) olarak kabul edilmektedir.
| Yaş grubu | Toplam nüfus içindeki oranı(%) |
| 0-14 | 29,8 |
| 15-64 | 64,5 |
| 65+yaş | 5,7 |
2-Cinsiyet Durumu: I. Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı nedeniyle 1945 yılına kadar kadın nüfus fazla olmuştur. Günümüzde ise kadın-erkek nüfusu eşittir.
Türkiye’de dışarıdan göç alan İstanbul, Ankara, İzmir, Adana gibi merkezlerde erkek nüfus fazla iken; Dışarıya göç veren Trabzon, Tokat, Yozgat gibi merkezlerde ise kadın nüfus fazladır.
3-İş Kollarına Göre Durumu: Bir ülkede 20-65 yaş grubundaki insanların ne kadarının çalıştığı, o ülkenin kalkınmışlığını gösterir.
Genellikle, sanayileşmiş ve buna bağlı olarak gelişmiş ülkelerde işsizlik az iken, az gelişmiş ülkelerde işsizlik fazladır. Türkiye’de tüketici nüfusun fazla olması ve orta yaş grubundaki işsizlik, ülkemizin kalkınma hızını yavaşlatmaktadır.
Türkiye’de çalışan nüfusun;
ü %48’i Tarım
ü %14’ü sanayi
ü %38î hizmet sektöründe çalışmaktadır.
4-Eğitim Düzeyi: 1927 yılında nüfusumuzun % 11′ i okur – yazarken 2000’de bu oran % 90’a yaklaşmıştır. Okur – yazar olmayan nüfusun % 70’ten fazlasını kadınlar oluşturmaktadır.
Bilgi Kutucuğu
• Okur – yazarlık oranının arttığı toplumlarda gelir düzeyi artmıştır.
• Okur – yazarlık oranı artan toplumlarda tarımsal üretim artmıştır.
• Okur – yazarlık oranı artan toplumlarda çevre duyarlılığı artmıştır.
5-Kırsal ve Kentsel durum: Toplam nüfusu 10.000’den az olan yerleşmelere “kırsal”; nüfusu 10.000’den çok olan yerleşmelere “kentsel” nüfus denmektedir.
| Yıl | Kırsal(%) | Kentsel(%) |
| 1927 | 72 | 28 |
| 2000 | 35 | 65 |
Ülkemizde kentsel nüfus artmıştır.
Az Gelişmiş Ülkelerde:
ü Doğum oranı ve nüfus artış oranı yüksektir.
ü Genç nüfus oranı fazla, yaşlı nüfus oranı azdır.
ü Nüfus grafiği; geniş tabanlı üçgene benzer. Ortalama yaşam süresi azdır.
ü Çalışan nüfusun yaş ortalaması düşük, bağımlı nüfus oranı fazladır.
ü Tarım sektöründe çalışan nüfus fazla, hizmet ve sanayi sektöründe çalışan nüfus azdır.
ü Nüfusun eğitim seviyesi düşüktür.
ü Nüfusun yarıdan çoğu kırsal kesimde yaşar.
Gelişmiş Ülkelerde:
ü Doğum oranı ve nüfus artış oranı düşüktür.
ü Ortalama yaşam süresi fazladır.
ü Genç nüfus oranı az, orta ve yaşlı nüfus fazladır.
ü Nüfus grafiği, tabanı dar, orta kesimi şişkin bir üçgene benzer.
ü Çalışan nüfusun yaş ortalaması yüksek ve bağımlı nüfus oranı azdır.
ü Hizmet ve sanayi sektöründe çalışan nüfus, tarım sektöründe çalışan nüfustan fazladır.
ü Nüfusun eğitim seviyesi yüksektir.
ü Nüfusun yarıdan fazlası Kentte yaşar.