İletişim ve İnsan İlişkileri

İletişim ve İnsan İlişkileri özet, İletişim ve İnsan İlişkileri konu özeti, İletişim ve İnsan İlişkileri ders notu

7. SINIF SOSYAL BİLGİLER DERSİ ÜNİTE:1 – İLETİŞİM VE İNSAN İLİŞKİLERİ

İLETİŞİM BENİMLE BAŞLAR DERS NOTU

İletişim Nedir? : Duygu, düşünce ya da bilgilerin herhangi bir yolla (söz, yazı, resim hareket ve görüntü aracılığıyla) başkalarına iletmelerine iletişim denir. Karşımızdakine söylediğimiz her söz, verdiğimiz her mesaj, her hareket iletişimin oluşmasını sağlar.

İnsanın önce kendini ve çevresini tanıması, başkalarını anlamaya çalışması etkili iletişimin temel şartıdır. İnsanın kendisini ve çevresini anlama çabası her zaman iletişimi kolaylaştırır. İletişim yaşamımızın her yerinde ve her anında sözlü veya sözsüz iletişim olarak yer almaktadır.

Dikkat?: İyi bir iletişimci, iletişim kurduğu kişinin sadece söylediklerine değil. Yüz ifadeleri, el kol hareketleri, duruş biçimi, ses tonu gibi hareketlerine de dikkat eder. Hatta tanıyorsa onun o gün yaşadıklarına da dikkat etmelidir.

Sözlü İletişim Nedir? :  Karşılıklı konuşmaya dayalı iletişimdir. Sözlü iletişimle sözsüz iletişim iç içedir.

Sözsüz İletişim Nedir?  (Hareketlerle İletişim): İletişimin önemli bir boyutu da sözsüz mesajlardır. İnsan bakışlarıyla, yüz ifadesiyle, beden duruşuyla, el ve yüz hareketleriyle sözsüz iletişim kurabilmektedir. Mesela kardeşinizin suratı asıksa üzgün olduğunu, annemizin ses tonundan neşeli veya kızgın olduğunu anlayabiliriz. Sadece sözsüz mesajlarla iletişim kuran insanlar da bulunur. İşitme engelliler seslerle değil, jest ve mimikleriyle iletişim kurarlar.

Dikkat?: İletişimde kişinin konuşma biçimi, kullandığı kelimeler, ses tonu, jest ve mimikler davranışın önemli bir biçimini oluşturur ve iletişimde etkili olur.

Yazılı İletişim Nedir? : Yazı yoluyla sağlanan iletişimdir. Not, mektup, gazete, dergi ve kitaplardaki yazılar veya yazılı işaretler aracılığı ile yapılan iletişimdir. Ayrıca bilgisayar başta olmak üzere bütün elektronik ürünlerin yazılımlarında ve kullanılmalarında yazı (harf, rakam, karakter) esastır.

Etkili İletişim Becerileri

İletişimde Olumlu Tutum ve Davranışlar, İletişimde Olumlu Tutumlar Nelerdir?

• Kendini tanımak,  ne istediğini bilmek
• Kendini doğru ifade etmek (Mesajı tam ve doğru aktarmak)
• Etkili Dinlemek (Mesajı tam ve doğru almak)
• Empati Kurmak
• Hoşgörülü ve önyargısız olmak
• Göz teması kurmak
• Beden diline, hitaba dikkat etmek
• Gülümsemek
• Dikkatini karşısındakine vermek
• Etkili reddetmek
• Eleştirilere açık olmak

Etkili Bir İletişimde Dikkat Edilmesi Gerekenler, İletişimde Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?

1-Bireyin Kendini Tanıması: Kendisini tanıyan, sahip olduğu özelliklerin farkında olan ve ne istediğini bilen bir kişi çevresindeki insanları daha kolay tanır, onlarla daha olumlu bir iletişim kurar.

2-Etkili Anlatım Nedir?: Karşımızdaki insanlarla konuşurken;

• Konuşurken doğal ve samimi olmalıyız, yapmacık konuşma ve hareketlerden kaçınmalıyız,
• Dinleyici ile göz teması kurarak onun zihnine ve gönlüne girmeye çalışmalıyız, ona pozitif enerji vermeye çalışmalıyız, ona değer verdiğimizi hissettirmeliyiz.
• Ses tonumuzu sürekli olarak konuşmamızın içeriğine göre ayarlamalıyız, tek düze bir konuşma insanın dikkatini çekmez.
• Kullandığımız kelime ve cümlelerin karşımızdaki insanların anlayabileceği düzeyde olmasına dikkat etmeliyiz,
• Jest ve mimiklerimizi, bedenimizi konuşmamızın içeriğine uygun olarak kullanmalıyız,
• Dinleyenlerden geri dönüt almalı konuşmaya öyle devam etmeliyiz.
• Konuşma süresini uzun tutarak dinleyenleri sıkmamalıyız.

3-Etkili Dinleme Nedir? : Dinlemek, etkili iletişimde başarının anahtarıdır. Dinleme etkili olmazsa, iletişim de etkili ve sağlıklı olmaz. Dinlemek birbirimizi anlamamızı kolaylaştıracak, yanlış anlamaların önüne geçecektir. Yaşadığımız anlaşmazlıkların birçoğu birbirimizi dinlememekten kaynaklanmaktadır.

Etkili bir dinleme yapabilmek için;

• Konuşmacı ile göz teması kurmalıyız,
• Konuşmacının sözlerine olduğu kadar, sözsüz mesajlarına da dikkat etmeliyiz.
• Yargılamadan, suçlamadan dinlemeliyiz.
• Son sözü söylemek için çabalamamalıyız. Dinlerken vereceğimiz cevabı düşünmemeliyiz.
• Dikkatimizi karşımızdakine vermeliyiz.
• Dinlerken başka bir işle meşgul olmamalıyız.
• Konuşmacının sözünü kesmeden dinlemeliyiz. Sorularımızı ve eleştirilerimizi sona saklamalıyız,
• Kendimizi rahat tutmalıyız,
• Karşımızdaki insan konuşurken “evet”, ”demek öyle”, ”gerçekten mi?” gibi tepkiler vererek onu dinleme isteğimizin olduğunu ona hissettirmeliyiz,
• Konuşmacıyı dinlerken empati kurmalı, kendimizi onun yerine koymalıyız,
• Karşımızdakinin duygu ve düşüncelerini anlamaya çalışmalıyız. Onu anladığımızı hissettirmeliyiz.
• Dikkat dağıtacak davranışlardan kaçınmalıyız, dikkat dağıtacak unsurları da ortadan kaldırmalıyız.

4-Empati Kurma Nedir? : Empati, bir insanın kendini karşısındakinin yerine koyarak onun duygu ve düşüncelerini anlama çabasıdır. Dış dünyayı karşımızdaki insanın penceresinden görmeye çalışmak demektir. Bir başka deyişle kendimizi onun yerine koymak demektir. Empati kurmak iletişim kurmada sağlıklı bir yoldur ve başka insanlarla iletişimimizin gücünü artırır.

İletişimde Yapılan Hatalar / İletişimi Zorlaştıran Davranışlar

• Karşımızdaki insanı yönlendirmeye çalışmak.
• Argo(Düşük seviyeli sokak ağzı) ve hakaret içerikli konuşmalar yapmak.
• Kendi düşünce ve fikirlerimizi tek doğru olarak kabul etmek, başkalarının duygu ve düşüncelerini önemsememek ve saygı göstermemek. Kendi doğrularımızı karşımızdakine kabul ettirmeye çalışmak.
• Konuştuğumuz kişinin adını öğrenmeye çalışmamak veya adını hiç kullanmamak. Karşımızdaki insanlara takma isimleriyle hitap etmek,
• Teselli etmek
• Önyargılı olmak, insanları oldukları gibi kabul etmemek.
• Emir vermek
• Tehdit etmek
• Suçlamak
• Alay etmek
• İsim takmak
• Sözünü kesmek
• Uyarmak
• Eleştirmek
• Konuyu saptırmak, oyalayıcı davranmak.
• Ahlak dersi vermek
• Sınamak
• Öğüt vermek
• Nutuk çekmek
• Yargılamak
• Çok veya alakasız sorular sormak.
• Teşhis, tanı koymak.

Sen Dili – Ben Dili

Ben Dili Nedir?

Benle başlar, benle biter.

Bireyin duygularını açıklar.

Bireyin kendi düşüncelerini ortaya koyar.

Bireyin davranışlarını hedef alır.

Sen Dili Nedir?

Senle başlar veya senle biter.

Yargılayıcı, eleştirici ve suçlayıcıdır.

Öfke, kızgınlık duyguları taşıyabilir.

Bireyin kişiliğini hedef alır.

ÇATIŞMADAN UZLAŞMAYA / ÇATIŞMA NEDİR, UZLAŞMA NASIL SAĞLANIR?

İletişim halindeki insanların birbirlerini tam ve doğru ifade edemedikleri zaman yaşadıkları anlaşmazlık halinin yarattığı duygu çatışmadır. Zaman zaman yanlış anlaşıldığımız, anlatmak istediğimizi tam anlatamadığımız, bazen de istemeden karşımızdakini incittiğimiz olur.

Bu anlaşmazlıklar ve incitmeler insanların birbirleriyle etkili iletişim kuramamasından kaynaklanır. Uygun iletişim yöntemi kullanarak tam ve doğru anlaşılmak ilişkilerde önemlidir. Çatışmalar görmezden gelinmemeli, önemsenmeli,  konuşarak uzlaşma ve anlaşma yolları aranmalıdır.

Anlaşmazlıklar

Anlaşmazlık yaşadığımızda sorunu çözmek için etkili iletişim becerilerini kullanmalıyız. Bunlar:

• Empati kurma
• Farklı düşüncelere saygı gösterme
• Karşıdaki kişiyle konuşma ve onu dinleme
• Sorunu inceleme ve anlamaya çalışma
• Özür dileme
• Beden dilini ve ben dilini kullanmadır.

Buna karşılık:

• Sorunu görmezden gelme
• Hoşgörülü davranmama
• Karşısındaki kişiye vurma
• Karşısındaki kişiyi başından savma

Anlaşmazlıkları derinleştirir.

KİTLE İLETİŞİM ARAÇLARI

Radyo, televizyon, gazete ve internet gibi kısa zamanda binlerce kişiye haber ulaştıran yazılı, sesli ya da görsel haberleşme araçlarına kitle iletişim araçları denir.Ülkemizin geneli göz önüne alındığında ülkemizde en etkili ve en yaygın kitle iletişim aracının televizyon olduğu söylenebilir. Çünkü televizyon diğer kitle iletişim araçlarından farklı olarak hem görsel hem işitseldir. Ayrıca neredeyse her evde bulunur.

Kamuoyu Oluşumunda Kitle İletişim Araçlarının Önemi;

İnsanları ilgilendiren ortak konularda, halkın benimsediği ortak düşünceye kamuoyu denir. Kamuoyu ortak kanıdır. Kitle iletişim araçları bilgi alışverişini sağladıkları için etkileşimi de hızlandırır. Kitle iletişim araçlarını kullanarak çok sayıda insana ulaşmak, onları bilgilendirmek, onların görüşlerini ve desteklerini almak daha kolaydır. Kitle iletişim araçlarının toplumsal iletişimin sağlanması ve kamuoyunun oluşmasındaki rolleri büyüktür.

Dikkat?: Yazının icadıyla iletişim büyük gelişme göstermiştir. Matbaanın icadıyla da yazılı iletişim kaynakları çoğalmış, gazete, dergi ve kitaplar birer iletişim aracı olmuştur. Böylece yazılı iletişime geçilmesiyle konuşma dilinin zaman ve mekandaki sınırlılıkları ortadan kalkmıştır. Sözlü iletişime göre kalıcı olan yazı, bilgi biriktirme, depolama ve kolayca aktarma imkanı sağlayarak etkili iletişimin aracı olmuştur.

Dikkat?: 19.yüzyılda sırasıyla telgraf, telefon ve radyonun bulunmuştur. Ardından bilgisayar ve internetin kullanılmasıyla iletişimde yeni bir dönem başlamıştır. Aynı mesajın binlerce kişiye aynı anda gönderilebilmesi, cep telefonunun da kitle iletişim aracı olarak kullanılmasını sağlamıştır.

Dikkat?: Kitle iletişim araçlarının eğlendirici, bilgilendirici, sosyalleştirici, eğitici, ürün tanıtıcı, belgesel yayınlama, haber verme, dayanışma ve yardımlaşma vb. işlevleri vardır.

İLETİŞİM HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİMİZ

Basın yayın kuruluşlarının temel amaçlarından biri halkı bilgilendirmektir.  Bu görevini yerine getirirken zaman zaman çeşitli nedenlerle halka yanlış bilgi verebilirler. Bu durumlarda habere konu olan kişi ya da kurumlar düşüncelerini açıklama haklarını kullanarak haberin düzeltilmesini talep eder.

Her vatandaşın kendi onurunu ve şerefini koruma hakkı vardır. Habere konu olan kişiler hakkında yanlış haber yapan yayıncılar tekzip (düzeltme) yayınlamak zorunda kalırlar. Böylece kitle iletişim araçları kişilerin düşüncelerini açıklama özgürlüğünü sağlamış olur.

İletişim Hak ve Özgürlükleri ile İlgili Kavramlar

TEKZİP NEDİR: Yalanlama, düzeltme, düzenleme anlamına gelir. Düzeltme yazısıdır.

ASPARAGAS NEDİR: Yalan haber.

PANEL NEDİR: Dinleyiciler önünde, seçilmis bir konusmacı grubun bir konuyu tartısmak amacıyla düzenlediği

toplantı ya da açık oturumdur.

SANSÜR NEDİR: Kitle iletişim araçlarında resim, yazı, haber, karikatür vb devlet makamları tarafından önceden incelenerek basın ve yayının yasaklanmasıdır.

ÖZGÜRLÜK NEDİR: Başkalarının haklarına zarar vermeden istediğimizi yapabilmektir. Başkalarının haklarının başladığı yerde bizim özgürlüğümüz sona erer. Yani özgürlükler sınırsız değildir.

HAK NEDİR: İnsanların herhangi bir işi yapma yetkisine hak denir.

Basın Araçları: Gazete, dergi, kitap gibi basılarak yazı yoluyla ulaşan iletişim araçlarıdır.

Yayın Araçları: Televizyon, radyo, internet gibi vericilerle sözlü ve görüntülü iletişim araçlarıdır.

Doğru bilgi alma hakkı: Kitle iletişim araçlarının kullanımında insanların doğru bilgi alma hakkı vardır. İnsanların doğru bilgi alma hakkına karşın, kitle iletişim araçlarının doğru bilgi verme sorumluluğu vardır. Doğru bilgi alma hakkı insanların gazete, televizyon, radyo gibi kitle iletişim araçlarından aldığı mesajların doğru olması demektir.

Düşünceyi açıklama özgürlüğü: İnsanların düşünce ve kanaatlerini açıklarken hiçbir baskı altında olmamasıdır. Özgürlük yoksa gerçekler dile getirilemez. Bilgilerin paylaşılması ve yayılması kitle iletişim araçlarının özgürlüğünü gerekli kılar. Doğru kamuoyu ancak bu şekilde oluşabilir.

İletişim Hak ve Özgürlüklerimizle İlgili Anayasa Maddeleri

Anayasa madde 26: Herkes düşünce ve kanaatlerini söz, yazı, resim veya başka yollarla, tek başına veya toplu olarak açıklama ve yayma hakkına sahiptir.

Anayasa madde 22: Herkes haberleşme hürriyetine sahiptir.

Anayasa madde 28: “Basın hürdür, sansür edilemez. “ Bu madde basın özgürlüğüne ilişkindir.

Temel hak ve özgürlüklerimizin kısıtlanabileceği durumlar;

• Savaş hali,
• Sıkıyönetim,
• Seferberlik hali,
• Olağanüstü hal,
• Kamu sağlığı ve güvenliğinin bozulduğu durumlarda hak ve özgürlüklerimiz devletin ilgili makamları tarafından kısıtlanabilir.

BASIN KONSEYİ MESLEK İLKELERİ:

• Yayınlarda hiç kimse; ırkı, cinsiyeti, sosyal düzeyi ve dini inançları nedeniyle kınanamaz.
• Düşünce, vicdan ve ifade özgürlüğünü sınırlayıcı; genel ahlak anlayışını, din duygularını, aile kurumunun temel dayanaklarını sarsıcı ya da incitici yayın yapamaz.
• Bir kamu müessesi olan gazetecilik mesleği, ahlaka aykırı özel amaç ve çıkarlara alet edilemez.
• Kişi ve kuruluşları eleştiri sınırlarının ötesinde küçük düşüren, aşağılayan ve iftira niteliği taşıyan ifadelere yer verilemez.
• Kişilerin özel yaşamları, kamu çıkarlarının gerektirdiği durumlar dışında, yayın konusu olamaz.
• Soruşturulması gazetecilik olanakları içinde bulunan haberler, soruşturulmaksızın ve doğruluğundan emin olunmaksızın yayınlanamaz.
• Saklı kalması kaydıyla verilen bilgiler kamu yararı ciddi biçimde gerektirmedikçe yayınlanamaz.
• Suçlu olduğu yargı kararlarıyla belirlenmedikçe hiç kimse suçlu ilan edilemez.
• Bir basın organının dağıtım süreci tamamlanmadan o basın organının özel çabalarla gerçekleştirdiği ürün, bir başka basın organı tarafından kendi ürünüymüş gibi kamuoyuna sunulamaz. Ajanslardan alınan özel ürünlerin kaynağının belirtilmesine özen gösterilir.
• Yasaların suç saydığı eylemler, gerçek olduğuna inandırıcı makul nedenler bulunmadıkça kimseye atfedilemez.
• Gazeteci, mesleğinin saygınlığına gölge düşürebilecek yöntem ve tutumla haber araştırmaktan sakınır.
• İlan ve reklam niteliğindeki yayınların bu nitelikleri, tereddüte yer bırakmayacak şekilde belirtilir.
• Yayın tarihi için konan zaman kaydına saygı gösterir.
• Basın organları, yanlış yayınlardan kaynaklanan cevap ve tekzip hakkına saygı duyarlar.

RADYO TELEVİZYON ÜST KURULU (RTÜK)

Ülkemizde TV ve radyo yayınlarını denetlemek ve düzenlemekle görevli kuruluş RTÜK’tür. RTÜK, izleyicileri rahatsız eden yayınlarda, kişilik hakları ihlali, toplumun genel ahlakına, gelenek ve göreneklerine aykırı durumlarda yayınlar hakkında yasal yollardan uyarı, yayın durdurma cezaları vermektedir. Programlara uygun yaş guruplarını belirler.

Özel Hayatın Gizliliği Hakkı

Televizyon ve gazetelerde ünlü kişilerin özel hayatları toplumun gözü önüne sergileniyor. Oysa insanların herkesle paylaşmak istemediği, sadece kendisini ilgilendiren özel zamanları olabilir. Gizlice fotoğraflarının çekilmesi ve yayınlanması doğru değildir. Hatta bu insanlar ünlü olmasalar da kimsenin özel hayatı ihlal edilemez.

Bir insanın gizlice günlüğünün okunması, mahkeme kararı olmadan telefonlarının dinlenmesi, görüşmelerinin televizyonda yayınlanması, mektuplarının habersizce açılıp okunması özel hayatın gizliliğinin ihlaline girer. Bu durum Anayasamızın 20. Maddesine göre suçtur.

Anayasa madde 20: Herkes özel hayatına ve aile hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkına sahiptir. Özel hayatın ve aile hayatının gizliliğine dokunulamaz. Adli soruşturma ve kovuşturmanın gerektirdiği istisnalar saklıdır.

OSMANLI DEVLETİ ZAMANINDA KİTLE İLETİŞİM ARAÇLARI

1727 İlk resmi matbaa kuruldu

1831 Takvim-i Vekayi adlı ilk resmi gazete çıkarıldı

1840 İlk sivil gazete Ceride-i Havadis çıkarıldı

1855 Telgraf kullanılmaya baŞlandı

1860 Tercüman-ı Ahval gazetesi çıkarıldı

ATATÜRK’ÜN İLETİŞİME VERDİĞİ ÖNEM

Atatürk, Kurtuluş Savaşının zorlu yıllarında halkı doğru bilgilendirmek ve Türk halkının haklı davasını Türk ve dünya kamuoyuna doğru bir şekilde anlatmak iletişime önem veriyordu. Yurt gezilerinde yurttaşların sorunları hakkında bilgiler alıyor, devrimleri benimsetme yolunda baskı yapma yerine ikna ve kamuoyu oluşturma yöntemine başvuruyordu.

Atatürk Kitle iletişim araçlarının yaygınlaşmasına öncülük etmiş ve bu konuda çeşitli girişimlerde bulunmuştur.

Atatürk’ün Kurduğu Kitle İletişim Araçları

• 14 Eylül 1919’ da İrade-i Milliye Gazetesi kuruldu. Sivas Kongresi’nde çıkarılmasına karar verildi.
• 10 Ocak 1920’de Hakimiyet-i Milliye Gazetesi kuruldu. Atatürk’ün öncülüğünde Ankara’da çıkarılmaya başlandı.
• 6 Nisan 1920’de Anadolu Ajansı kuruldu. Kurtuluş Savaşı yıllarında kamuoyunu bilgilendirmek için kurulmuştur.
• 7 Ekim 1920’de Ceride-i Resmiye yani Resmi Gazete yayına başladı.
• 1925’de Telsiz Telgraf Hakkında Kanun çıkarıldı. Atatürk, telgrafla verilen haberlerin Milli Mücadele’nin manasını anlatmada yararlı olacağına inandı.
• 1927’de Telsiz Telgraf vericileri hizmete girdi.
• 6 Mayıs 1927’de İstanbul Radyosu yayına girdi.
• Kasım 1927’de Ankara Radyosu yayına girdi.

Dikkat?: Daha sonra;

• 1 Mayıs 1964 TRT kuruldu
• 13 Nisan 1994 Radyo Televizyon üst kurulu (RTÜK) kuruldu

ANADOLU AJANSI

Anadolu Ajansı, Türkiye Cumhuriyeti’nin resmî ajansıdır.

Mustafa Kemalin emriyle Yunus Nadi ve Halide Edip Adıvar gibi Cumhuriyet tarihinin aydınları tarafından “Kuvay-i Milliye” davasını bütün memlekete ve dünyaya duyurmak amacıyla 6 Nisan 1920’de kurulmuştur.

Anadolu Ajansı’nın kurulması Türkiye’de iletişimin gelişmesi açısından önemlidir. Anadolu Ajansı yurt dışında olup biteni özel sözleşmelerle uluslararası ajanslarından çevirip aktarmaktadır.

RESMİ GAZETE / CERİDE-İ RESMİYE (07 EKİM 1920)

Ankara’da kurulan T.B.M.M. Hükümetinin resmi gazetesi olarak 07.10.1920 tarihinde yayınlanmaya

başlanan Ceride-i Resmiye, Takvim-i Vakayi’nin devamı olarak kabul edilmektedir. Ceride-i Resmiye adı 1922’de Resmi Ceride olmuştur. Resmi Ceride adı da 1928 tarihinde Resmi Gazete olmuş ve o tarihten beri bu ad ile yayınlanmaktadır.

Türkiye’deki devlet kararlarını kamuoyuna duyuran yayın organıdır. Kararlar ve kanunlar başka bir tarih belirtmemişse, Resmi Gazetede yayınlandıktan sonra yürürlüğe girer.