Kurtuluş Savaşındaki Cepheler
Kurtuluş Savaşı’ ndaki cepheler; Doğu, Güney ve Batı olmak üzere üçe ayrılır.
Doğu Cephesi : Ermenilerle — Gümrü Barış Antlaşması
Güney Cephesi :Fransız ve Ermenilerle — Ankara Antlaşması
Batı Cephesi : Yunanlılarla — Mudanya Ateşkes Antlaşması
DOĞU CEPHESİ:
Erzurum Kongresi’nin toplanması için büyük gayret gösteren Kazım Karabekir Paşa; Mondros’ta tüm ordu terhis edilsin denilmesine rağmen, 15.kolordumuzu terhis etmemiş ve Erzurum’da hazır bekliyordu. Ermenilerin Doğu Anadolu’yu bizden almak istemesi üzerine, Doğu Cephesinde Ermenilerle savaştık. Bu savaşı biz kazandık.
Savaş sonrası Ermenilerle Gümrü Antlaşması imzalandı. Bu antlaşmaya göre:
1- Ermeniler işgal ettikleri yerlerden çekilecek, Kars ve Çevresi TBMM’ye bırakılacak
2- Ermenistan’ın Türkiye’ye karşı diğer devletlerle yaptığı tüm antlaşmalar geçersiz sayılacak.
3- Türkiye’deki Ermenilerle, Ermenistan’daki Müslümanlara diğer yurttaşlar gibi eşit haklardan yararlanacak.
Gümrü Antlaşmasının Önemi:
1- Ermeniler Misak-ı Milliyi tanıyan ilk devlet oldu.
2- Sevr Barış Antlaşması’nı tanımayan ilk devlet olacaktır.
ÖNEMLİ: TBMM’nin ilk askeri başarısı Ermenileri yenmesi, ilk siyasi başarısı ise Gümrü Antlaşması’dır.
GÜNEY CEPHESİ
Güney Cephesi’nde Fransız ve Ermenilerle savaşıldı. Ancak ordu terhis edildiği için bu cephede halkın oluşturduğu birlikler yani Kuvayimilleye savaşmıştır.
Güney Cephesi’nde
Maraş –Sütçü İmam
Antep — Şahin Bey
Urfa — Ali Saip Bey bu şehirlerin kurtarılmasında ön plana çıkan kahramanlardır.
- Bu cephede Fransızlarla ve Tehcir Kanunu ile Suriye’ye gönderilen ve Türklerden intikam almak isteyen Ermenilerle savaşılmıştır.
- Bu Cephe tamamen Kuvayi milliye birlikleri tarafından yani halk tarafından kazanılmıştır.
- Bu cephe devam ederken, batıda Yunanlılarla düzenli ordumuzun savaşı devam ediyordu.
Sakarya Savaşı’ nın kazanılması üzerine Fransızlarla yapılan Ankara Antlaşması ile bu cephe kapanmıştır.
Böylece Fransa bölgeden çekildi.
NOT: Güney Cephesi Ankara Antlaşması ile sona erdi. Ankara Antlaşması ile Hatay hariç bugünkü güney sınırımız çizildi. Hatay, Fransız denetimindeki Suriye’ye bırakıldı.
NOT: Hatay’ın sınırlarımız dışında kalması Misak-ı Milliye aykırıdır.
NOT: Misak-ı Milliyi tanıyan ilk İtilaf Devleti Fransa olmuştur.
Bu cephede halkın kahramanlıklarından dolayı:
Antep – Gazi
Urfa – Şanlı
Maraş – Kahraman unvanlarını almışlardır.
BATI CEPHESİ SAVAŞLARI
Batı Cephesi’nde İtilaf Devletleri’nin desteklediği Yunanlılar ile 5 savaş yapılmıştır. Bu savaşlar
1- 1.İnönü Savaşı à Savunma Savaşı à Kazandık
2- 2.İnönü Savaşı à Savunma Savaşı à Kazandık
3- Kütahya-Eskişehir Savaşı à Savunma Savaşı à Kaybettik
4- Sakarya Savaşı àSavunma Savaşı à Kazandık
5- Büyük Taarruz Savaşı à Saldırı Savaşı à Kazandık.
Bu savaşların tamamı TBMM’nin kurmuş olduğu Düzenli Ordu ile yapılan savaşlardır. Sadece Kütahya-Eskişehir savaşını kaybettik.
Düzenli Ordu Kurulmasının Nedeni:
– Kuvayimilliye birlikleri sadece düşmanın ilerleyişini yavaşlatıyordu. Düşmanın ilerlemesini durduramıyordu.
– Kuvayimilliye birlikleri, ihtiyaçlarını halktan zorla alıyordu. Halk huzursuz olmaya başlamıştı.
– Kuvayimilliye’nin düzensiz birlikler olması ve başına buyruk hareket etmesi.
NOT: Demirci Mehmet Efe, Çerkez Ethem, Yörük Ali Efe gibi bazı Kuvayimilliye liderleri düzenli orduya katılmak istemedikleri için ayaklanmışlardır.
Kurtuluş Savaşının son savaşı Büyük Taarruz Başkomutanlık Meydan Savaşıdır. Bu savaş Türk ordusunun galibiyetiyle sonuçlanmış ve İtilaf devletleri barış isteğinde bulununca Mudanya ateşkes Antlaşması imzalanmıştır. Böylece Kurtuluş savaşının askeri aşaması sona ermiş ve diplomasi kısmına gelinmiştir.
